by Erik van Putten updated 22 maart, 2022, 19:42 5 Comments
Hij is nauwelijks meer binnen het straatbeeld in Nederland en België te vinden: de Peugeot 104, die van 1972 tot in 1988 werd gebouwd. Die zeldzaamheid geldt helemaal voor de vierdeurs versie met de korte achterklep, de carrosserievariant waarmee de 104 vijftig jaar geleden debuteerde. In Nederland is nog een handjevol exemplaren van de sedan met korte achterklep bekend. Eén daarvan is van Chris van Haarlem. Hij heeft een Peugeot 104 GL uit 1976 (het laatste bouwjaar van de vierdeurs met korte achterklep). Wij maakten een reportage met deze Peugeot en zijn eigenaar.
De Peugeot 104 bestaat dit jaar dus vijftig jaar, en dat is voor ons een mooie reden om de kleine Peugeot in het zonnetje te zetten. Of liever: uit de schaduw te halen, want de 104 viert zijn verjaardagsfeestje op een bescheiden manier. Eén van de kersen op de verjaardagstaart is de Peugeot van Chris. De Peugeot verkeert in een uitstekende staat en Chris legt er regelmatig lange trajecten mee af. Later op de dag wordt duidelijk, waarom de geboren Amsterdammer zoveel plezierige kilometers met zijn Franse klassieker maakt.
104 Berline L en GL: twee versies voor modeljaar 1975 en 1976
Op de zonnige en winderige vrijdagochtend staan wij oog in oog met de witte 104 GL. Dat is de montere klassieker waarmee Chris vanuit de Zaanstreek naar de Kop van de Afsluitdijk is gereden. En die locatie is het vertrekpunt van een mooie dag. De 104 GL is daarin de hoofdrolspeler. Wie goed oplet weet: deze 104 stamt uit de tweede Berlineserie met de korte achterklep. Voor de modeljaren 1975 en 1976 (dus nog voordat Peugeot met de vijfdeurs 104 kwam) bracht Peugeot de berline namelijk uit in de L en de GL-uitvoering. De 104 GL kreeg ten opzichte van de L een completere uitrusting, maar voor achterruitverwarming (zit wél op de auto van Chris), een neerklapbare achterbank en een rechterbuitenspiegel betaalde je vrolijk bij. Onderhuids speelden de 104 L en de 104 GL dezelfde viool. Beide uitvoeringen kregen de dwarsgeplaatste en 72 graden gekantelde 954 cc Douvrin-motor. Deze werd volledig uit lichtmetaal opgetrokken. Bovendien monteerde men een bovenliggende nokkenas.
De twee Berline-uitvoeringen deelden meer: het markante en uiterst slimme ontwerp. Vandaag zien we dat weer. In tegenstelling tot menig vierdeursauto uit die tijd kreeg de 104 een schuin lopende achterzijde. Daarnaast werden de wielen onafhankelijk van elkaar en vlakbij de carrosseriehoeken van de Peugeot gemonteerd. Dat resulteerde in een maximale wielbasis, en mede daardoor werd het ruimteaanbod optimaal. Daarnaast liep de daklijn naar achteren toe omhoog. Goed nieuws dus voor de achterste inzittenden, die daardoor ook vandaag genoeg hoofdruimte hebben en sowieso een prima plekje achterin vinden. Dat is ook te danken aan de montage van dunne en prima steunende rugleuningen op de voorstoelen, die in de reportageauto overigens verstelbaar zijn. De kofferruimte achter het kleine klepje is, zo zien we vandaag, ook prima bruikbaar. Desgewenst was deze door de montage van een omklapbare achterbank te vergroten. Kort gezegd: het ruimteaanbod in de 104 is voor een auto met deze afmetingen uitstekend voor elkaar.
We gaan rijden. Binnen het interieur valt direct op dat de 104 een echte Peugeot van zijn tijd is. Het interieur van de 104 is niet overdadig geoutilleerd, maar kaal is de 104 GL geenszins. Noem de uitrusting eerder een chique vorm van minimalisme. Alle materialen zijn daarnaast van een bekorende kwaliteit, Ook qua bediening is de 104 een echte jaren zeventig Peugeot. De knoppen zijn niet logisch geclusterd, maar zitten op uiteenlopende plekken. De hendel voor de richtingaanwijzer zit aan de rechterkant, dat is altijd weer wennen. En de verwarming-/ventilatiebediening zit net even te ver weg, zeker als je vastgesnoerd zit in de driepuntsgordel. Die moet het in déze 104 nog zonder oprolautomaat stellen. Toch heeft die eigenwijze Peugeot-ergonomie van destijds zijn charmes, het geeft aan dat het leeuwtje zich niet zomaar overgeeft aan achteloze bediening.
Bijzonder comfortabel, fijne XV3 motor
Ook op andere vlakken laat de 104 zich niet kennen. Er stond anno 1976 in de Supermini-klasse geen maat op het uitstekend afgestemde en voortreffelijke rijcomfort van de 104. Het onderstel met schroefveren en demping rondom én een stabilisator vóór is voortreffelijk, en de lange wielbasis versterkt het comfortabele evenwicht. De Peugeot laat heel soepel het asfalt én oneffenheden onder de wielen glijden. Dat behaaglijke beeld wordt versterkt door het prima zittende meubilair (bekleed met een fijne combinatie van Teppluxe kunstleer en stof) en de prima geluidsisolatie. Ja, je hoort rijgeluiden, maar die storen niet. Ook het motorgeluid klinkt niet prominent door, tenzij je in een hoger toerenbereik terecht komt. Maar feitelijk is dat overbodig, want de krachtbron biedt veel souplesse. In combinatie met de prettige overlap van de prima schakelende vier versnellingsbak valt de 104 ook met de 954 cc XV3 motor tamelijk schakellui te rijden. Het gegeven dat het maximum koppel al bij 3000 toeren per minuut beschikbaar is vertelt ook een deel van dat verhaal.
Er is meer dat prettig werkt: de koppeling en de reminstallatie functioneren met veel gevoel. En van aandrijfreacties in de prima communicerende besturing merk je helemaal niets. De Peugeot rijdt heel fijn en gedraagt zich voorbeeldig. Bovendien heeft de 104 als plusje dat hij betrekkelijk eenvoudig inzetbaar is binnen het dagelijkse verkeer. Daarin komt hij met zijn 954 cc motor heel redelijk mee. Op zijn manier, in alle rust, chic, zonder elitair te zijn. Geen moment spoort hij aan om het randje op te zoeken, ook al klimt de krachtbron op afroep heel soepel in de toeren. Maar dat is een onnodige exercitie, zeker als je de 104 GL inzet op plekken waar hij zich vandaag de dag het meest thuis voelt: op lekkere plattelandsroutes.
Indertijd was de 104 GL bepaald geen koopje. Daarmee maakte Peugeot het zichzelf niet gemakkelijk binnen de steeds drukker wordende klasse van compacte voorwiel aangedreven auto’s. Met name de landgenoten van Renault (de R6 TL 1108 en vooral de R5 TL) waren geduchte en scherp geprijsde concurrenten. Om over de regelmatig groter gemotoriseerde en lager geprijsde concurrentie uit de meer conventionele hoek nog maar te zwijgen. Maar de 104 zat wel in een hogere liga. Wie voor een Peugeot 104 koos wist zich verzekerd van een technisch verfijnd en modern hoogstandje dat voor zijn afmetingen optimale ruimte bood en ingetogen individualistische chic bood.
Met een Peugeot 104 reed je bescheiden op stand. Hij zong zijn eigen lied, en de melodie daarvan hoor je vandaag de dag nauwelijks meer. Dat is zonde, want de (mede) door Paolo Martin briljant ontworpen Peugeot 104 is vandaag de dag een heel fijne, ontspannen en markante klassieker om mee onderweg te zijn. Een klassieker ook, die duidelijk maakt waarom eigenaar Chris met zijn in puike staat verkerende 104 zo graag zijn onthaastende kilometers maakt. Wij begrijpen dat, want de indertijd kortste vierdeursauto van Europa genoemde Peugeot is simpelweg een auto die veel onverkort rijplezier biedt.
‘Uiterst slim ontwerp’, ‘briljant autootje’; ik zie dat niet helemaal. Het is een leuk autootje, maar wat er nou zo bijzonder aan is? Hij mist vooral grote achterklep, die rivaal R5 juist zo populair maakte.
Peugeot beheerst(e) als geen ander de kunst om het rijden in een compacte auto het gevoel van een veel grotere wagen te geven. Jammer dat de kwaliteit niet altijd optimaal is.
Het waren best leuke auto,s in die tijd . Maar als monteur was je er vaak niet zo blij mee . Klepdeksel tegen het schutboord , ( moest toen nog kop natrekken en kleppen stellen ) , verdeler in de hoek bij de hoofdremcilinder ( speciaal gereedschap om contactpunten te stellen , later van buitenaf ) en nare bougies met conische zitting die soms vreselijk vast konden zitten ( moest met moment aangedraaid worden wat niet iedereen deed ) en dan soms afbraken zodat de 6 kant loskwam van de schroefdraad die in de kop achterbleef en soms de cilinderkop gedemonteerd moest worden . Ook sneuvelde er nog wel eens een nokkenas door sludge vorming door korte afstanden . Verder soms vastzitten van voorveerpoten omdat deze onderin draaide in plaats van bovenin . Later kwam naast de GL de GL6 , met 1124 motor ( dacht ik ) , een klant met deze motor had problemen met de nokkenas , maar de verkeerde was besteld , van de GL 954cc motor . De auto ging als een raket door andere nokhoek en hoogte . . Maar leuke herinnering aan de 104 .
Het zag er toen leuk uit en nu nog. Apart wagentje waar ik 1 maal een lange trip mee heb gemaakt.. Zelfs toen kon je merken dat het niet goedkoop was. Het was idd net even boven de R-6. Imho , de verhoudingen van de auto zijn goed, en dat blijkt nu nog. Sommige autos age like milk, deze als een goede wijn.. Leuk artikel trouwens, bedankt redactie. Bas.
Wat leuk: mijn allereerste auto in 1985. Toen nog best jong, maar wel al zo goed als gratis wegens roest. Reed erg goed inderdaad, en best snel ook.
Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *
Ja, ik wil me ook graag aanmelden voor de nieuwsbrief
Attachments The maximum upload file size: 8 MB. You can upload: image. Links to YouTube, Facebook, Twitter and other services inserted in the comment text will be automatically embedded. Drop files here
Bekijk de 40 pagina's tellende preview via deze link of een klik op de omslag.
Het perfecte leesvoer voor een avondje of meer ongestoord weg te dromen. Hij ligt nu in de winkels. Een abonnement is natuurlijk beter, want dan mist u geen nummer meer en u bent nog eens € 27 goedkoper uit ook. Niet verkeerd in deze dure tijden.
Bedankt voor het aanmelden. U vindt een bevestiging in uw email in- of spambox.